Przewlekłe urazy mięśniowe stanowią istotne wyzwanie w medycynie sportowej i rehabilitacji, często prowadząc do długotrwałego bólu, ograniczenia funkcji oraz obniżenia jakości życia pacjentów. W odpowiedzi na potrzebę skutecznych metod leczenia, terapia TECAR (Transfer of Energy Capacitive and Resistive) zyskała na znaczeniu jako nowoczesna forma elektroterapii, wykorzystująca prądy o częstotliwości radiowej do stymulacji procesów regeneracyjnych w tkankach miękkich. Celem niniejszego artykułu jest analiza mechanizmów działania terapii TECAR oraz ocena jej skuteczności w leczeniu przewlekłych urazów mięśniowych.

Mechanizm działania terapii TECAR

Terapia TECAR (Transfer of Energy Capacitive and Resistive) wykorzystuje fale radiowe w zakresie 0,3–1,2 MHz, które wprowadzają energię do tkanek w sposób bezinwazyjny i kontrolowany. Proces ten opiera się na zjawisku kondensatora i oporu elektrycznego, które umożliwiają głębokie podgrzewanie struktur biologicznych w zależności od ich właściwości fizycznych. Stosowane są dwa tryby pracy: pojemnościowy (CAP) i rezystywny (RES), z których każdy działa selektywnie na inne typy tkanek.

Tryb pojemnościowy oddziałuje głównie na tkanki miękkie o wysokiej zawartości elektrolitów i wody – takie jak mięśnie, tkanka podskórna oraz układ limfatyczny. Efektem jest łagodna hipertermia, która pobudza przepływ krwi, zmniejsza napięcie mięśniowe oraz wspomaga resorpcję obrzęków. Tryb rezystywny, z kolei, działa silniej termicznie na struktury o wyższej oporności elektrycznej, takie jak więzadła, ścięgna, powięzi i struktury okołokostne. W wyniku działania tego trybu dochodzi do głębokiego przegrzania i aktywacji procesów regeneracyjnych w przewlekle uszkodzonych tkankach.

Wspólnym efektem obu trybów jest rozszerzenie naczyń krwionośnych, poprawa perfuzji tkankowej, zwiększenie utlenowania komórek oraz ułatwienie eliminacji metabolitów zapalnych. Badania wykazują także, że działanie fal radiowych sprzyja zwiększeniu aktywności fibroblastów, kolagenezie oraz modulacji odpowiedzi zapalnej, co czyni terapię TECAR przydatną nie tylko w leczeniu objawowym, ale i przyspieszaniu faktycznego procesu naprawy tkanek.

Skuteczność kliniczna w leczeniu przewlekłych urazów mięśniowych

Ewidencja kliniczna coraz częściej potwierdza skuteczność terapii TECAR jako skutecznego narzędzia w leczeniu przewlekłych dolegliwości mięśniowo-ścięgnistych. Przykładem może być randomizowane badanie przeprowadzone przez Kumara i współpracowników (2022), w którym 22 zawodowych piłkarzy z zespołem bólu pachwinowego związanym z przeciążeniem przywodzicieli poddano 10 sesjom terapii TECAR. Wyniki wykazały istotną statystycznie poprawę zarówno w zakresie natężenia bólu (wg skali VAS), jak i zakresu ruchu biodra.

W innym badaniu przeprowadzonym na grupie pacjentów z przewlekłą tendinopatią mięśnia nadgrzebieniowego, połączenie terapii TECAR z klasycznym protokołem ćwiczeń ekscentrycznych dało lepsze wyniki niż sama kinezyterapia. Zmniejszeniu uległo nie tylko odczucie bólu, ale także obserwowano poprawę struktury ścięgna w obrazie ultrasonograficznym.

Również u pacjentów po kontuzjach mięśni kulszowo-goleniowych stwierdzono, że zastosowanie TECAR w fazie przewlekłej (powyżej 6 tygodni od urazu) przyspieszało powrót do aktywności sportowej oraz skracało czas trwania objawów. Efekt ten przypisywany jest zarówno poprawie metabolizmu tkankowego, jak i wpływowi przeciwbólowemu wynikającemu z działania głębokiego ciepła.

Zastosowanie w praktyce klinicznej

Terapia TECAR znajduje szerokie zastosowanie w praktyce fizjoterapeutycznej, szczególnie w terapii przewlekłych urazów mięśniowych i przeciążeniowych. Jej zastosowanie obejmuje przypadki takie jak tendinopatie, entezopatie, chroniczne bóle mięśni, opóźnione regeneracje po naderwaniach, a także w leczeniu blizn i ograniczeń ruchomości po urazach. Terapia może być stosowana zarówno samodzielnie, jak i w połączeniu z innymi metodami, zwiększając ich skuteczność.

Integracja terapii TECAR z technikami terapii manualnej (np. masażem głębokim, mobilizacjami powięziowymi) pozwala na jednoczesne oddziaływanie mechaniczne i termiczne, co wzmacnia efekt terapeutyczny. W wielu ośrodkach stosuje się TECAR jako przygotowanie tkanki do rozciągania lub aktywacji mięśniowej, wykorzystując efekt „rozluźnienia tkanek” po hipertermii.

Zaletą terapii TECAR jest również to, że można ją stosować w warunkach ostrożnych przeciwwskazań do innych form elektroterapii – na przykład w obecności metalowych implantów, jeśli są one oddalone od obszaru terapii. Precyzyjna kontrola parametrów umożliwia też zastosowanie TECAR u pacjentów z niskim progiem bólu, w stanie wyczerpania mięśniowego czy w rekonwalescencji pooperacyjnej, gdzie istotne jest unikanie nadmiernego przeciążania.

Ze względu na bezpieczeństwo, skuteczność oraz komfort odczuwany przez pacjentów podczas zabiegu, terapia TECAR coraz częściej pojawia się w standardach nowoczesnej rehabilitacji sportowej, ortopedycznej i neurologicznej. Jej rola w przyspieszaniu regeneracji i zmniejszaniu objawów bólowych jest nie do przecenienia, szczególnie w leczeniu przewlekłych patologii mięśniowo-powięziowych.

Terapia TECAR stanowi obiecującą metodę leczenia przewlekłych urazów mięśniowych, oferując skuteczną redukcję bólu, poprawę funkcji mięśni oraz przyspieszenie procesów regeneracyjnych. Jej zastosowanie w praktyce klinicznej wymaga jednak dalszych badań w celu optymalizacji protokołów terapeutycznych oraz pełnego zrozumienia mechanizmów działania. Integracja terapii TECAR z kompleksowym programem rehabilitacyjnym może przyczynić się do poprawy wyników leczenia i jakości życia pacjentów z przewlekłymi urazami mięśniowymi.